مقررات ملی ساختمان بتن پاشنده یا شاتکریت را چنین عنوان نموده است.
بتن پاشنده فرآیندی است که در آن بتن یا ملات روی یک سطح پاشیده می شود تا لایه ای متراکم، خود نگهدار و باربر ایجاد کند. در مواردی که شکل کار پیچیده یا قالب بندی مشکل و پر هزینه باشد به ویژه در بهسازی ساختمان ها و پل ها از این نوع بتن استفاده می شود. استفاده از این نوع بتن به تجربه ، تامین تدابیر مناسب و کارگران فنی متخصص به ویژه در امر بتن پاشی نیاز دارد.
امتیاز عمده این نوع بتن در مقایسه با بتن معمولی آن است که در این حالت فقط به قالب داخلی و یا یک سطح موجود نیاز می باشد. به همین دلیل این روش اجرای بتن برای سطح مدور و قوسی مانند تونل ها و دودکش ها کاربرد روز افزون یافته است. بتن پاشنده بر مبنای زمان افزودن آب اختلاط به مخلوط سنگدانه ها و سیمان به بتن پاشیده خشک و بتن پاشیده تر تقسیم می شود.
شاتکریت در سالهای اخیر در بسیاری از کارهای مختلف نظیر پوشش داخلی تونل ها، ساخت منابع بتنی، تثبیت شیب ها، ایجاد پوشش ضد آتش بر روی سازه های مختلف ، تعمیر و بهسازی سازه های مختلف و … مورد استفاده قرار می گیرد.
از نظر ACI شاتکریت عبارت است از ملات یا بتنی که با فشار و سرعت بالا به سطح مورد نظر پاشیده شود. شاتکریت هم اکنون در کارهای بتنی مورد استفاده قرار می گیرد که از مهم ترین آن ها می توان به موارد ذیل اشاره نمود.
از مهم ترین مشخصات کلی مخلوط های شاتکریت می توان به موارد ذیل اشاره نمود.
به طور خلاصه مزایا و معایب این روش را می توان به صورت زیر بیان نمود.
مزایای این روش عبارتند از
معایب این طرح عبارتند از
روش اجرای شاتکریت به دو صورت تر و خشک انجام می گیرد. انتخاب یکی از دو روش به عوامل متعددی بستگی دارد که می توان به مواردی مانند هزینه ، مهارت افراد ، مقاومت فشاری ، دوام ، وسعت کار ، مواد افزودنی و … اشاره کرد.
همانگونه که بیان شد یکی از اساسی ترین تفاوت های این دو روش تفاوت در مقاومت فشاری در دو روش با شرایط یکسان می باشد. میزان بازگشت (پرت کار و یا دور ریز کار) و کمانه کردن مصالح در روش خشک بیشتر است و ممکن است تا 40 درصد نیز برسد این مقدار در روش تر به کمتر از بیست درصد می رسد.
در روش خشک محدودیت های طرح اختلاط کمتر از روش تر است. دستگاه بتن پاشی در روش تر معمولا گرانتر از دستگاه بتن پاشی در روش خشک می باشد. پاشیدن بتن به روش سربالا در روش خشک آسانتر صورت می پذیرد و بازگشت و ریزش مصالح کمتر از روش تر خواهد بود. استفاده از افزودنی های ایجاد کننده گیرش آنی برای موارد ضروری در روش خشک میسر است در حالی که در روش تر این امکان وجود ندارد.
استفاده از مواد افزودنی حباب زا برای افزایش مقاومت بتن در برابر یخ زدن و آب شدن فقط در روش تر امکان دارد زیرا در روش خشک امکان مخلوط کردن و تولید حباب وجود ندارد.
نسبت آب به سیمان متداول در مخلوط های بتن که در بتن پاشی استفاده می گردد در محدوده 0.35 الی 0.5 می باشد. نسبت وزنی سیمان مصرفی به مصالح سنگی از 1 به 3 الی 1 به 6 می شود.
حداکثر قطر سنگدانه معمولا به 20 میلی متر محدود می شود و میزان سنگدانه درشت مخلوط کمتر از بتن معمولی خواهد بود. حداقل سیمان مورد استفاده 350 کیلوگرم بر متر مکعب می باشد و پس از بتن پاشی به ویژه در سطوح بزرگ عمل آوری و نگه داری این نوع بتن که با خشک شدن سریع همراه است باید آغاز گردد.
یکی از بهترین روش های عمل آوری ، مرطوب نگه داشتن به مدت حداقل 7 روز می باشد.
در این روش شاتکریت ، مخلوط خشک ماسه و سیمان توسط پمپ شاتکریت به صورت خشک به داخل لوله پاشنده ملات (نازل یا نول یا سرشلنگی) منتقل می گردد. آب مورد نیاز در این حالت در حین خروج مصالح از سر نازل به آن اضافه می گردد. با توجه به سرعت زیاد خروج مصالح از سر نازل اضافه شدن آب در کسری از ثانیه صورت می پذیرد ، بنابراین ممکن است که آب به بعضی از دانه های سیمان نرسد و در نتیجه امکان هیدارته شدن این دانه به وجود نیاید و در نتیجه بخش قابل توجهی از این مصالح پاشیده شده به سطح کار مرد نظر نچسبد، و جز پرت کار محسوب شود.
این روش تنها در عملیات تثبیت قبل از اجرای لاینینگ تونل ها و کارهای روکش و تعمیراتی با ضخامت کمتر از ده سانتی متر استفاده می گردد.
از این روش در کارهای بتنی که در آن ها مقاومت فشاری بالا مطرح باشد استفاده نمی شود زیرا به علت فقدان مصالح سنگی درشت دانه دارای مقاومت کمتر از مقاومت بتن می باشد چنانچه از سنگدانه درشت دانه استفاده شود مقاومت فشاری بیشتر از روش تر می باشد ولی در این صورت میزان بازگشت و کمانه کردن مصالح به شدت افزایش می یابد.
در این روش مراحل انجام کار به ترتیب ذیل می باشد.
در این روش مقدار آب مخلوط توسط فرد بتن پاش تنظیم می گردد و ممکن است در مراحل اجرا تغییراتی داشته باشد و این تغییرات سبب عدم یکنواختی در کیفیت بتن پاشیده شده می شود که در روش تر کمتر اتفاق می افتد.
در این روش مراحل انجام کار به ترتیب ذیل می باشد.
از مهم ترین مزایای این رو می توان به موارد زیر اشاره کرد.
در روش تر نسبت سیمان به سنگدانه ، حداکثر اندازه شن دانه بندی سنگدانه های محدود به مخلوطی است که قابلیت پاشیده شدن داشته باشد و برای اینکه این امر به خوبی انجام شود نسبت آب به سیمان معمولا در حد بیشتری نسبت به روش خشک انتخاب می شود.
شما میتوانید از طریق این بخش از سایت از خدمات مشاوره ای و کارشناسانه ما بهره مند شوید و یا از طریق ایمیل info@shahinbeton.com با ما در ارتباط باشید.